Skip to content

Wat zijn ionen?

Ionen

Als je ooit les hebt gehad in scheikunde, heb je waarschijnlijk wel eens gehoord van ionen. Maar wat zijn dat precies? Kort gezegd zijn ionen atomen die elektronen hebben gewonnen of verloren. Dit geeft ze een netto elektrische lading, waardoor ze chemisch instabiel zijn. Lees verder voor meer informatie over de geschiedenis van ionen en de verschillende manieren waarop ze tegenwoordig worden gebruikt.

Een korte geschiedenis van ionen

Het concept van ionen werd voor het eerst naar voren gebracht door de Engelse natuurkundige Michael Faraday in 1834. Hij deed dit om te verklaren waarom sommige stoffen in water oplosten en andere niet. Hij wist bijvoorbeeld dat keukenzout (NaCl) oplost in water, maar suiker niet. Hij redeneerde dat dit kwam doordat de moleculen van zout werden aangetrokken door de watermoleculen, terwijl de moleculen van suiker dat niet deden. Hij wist echter niet waarom dit zo was.

Pas bijna 70 jaar later gaf de Amerikaanse scheikundige Gilbert N. Lewis een nauwkeurigere verklaring voor het feit dat sommige stoffen in water oplossen en andere niet. Hij stelde voor dat het te maken heeft met de elektronegativiteit van de betrokken elementen. Elektronegativiteit is een maat voor hoe sterk een atoom elektronen naar zich toe trekt. Atomen met een hoge elektronegativiteit zullen elektronen stelen van atomen met een lage elektronegativiteit. Dit is wat er gebeurt als NaCl (natriumchloride) aan water wordt toegevoegd. De chlooratomen stelen elektronen van de natriumatomen, waardoor Na+ en Cl- ionen ontstaan.

Hoe ionen worden gevormd

Ionen worden gevormd wanneer atomen elektronen winnen of verliezen. Dit kan op verschillende manieren gebeuren, maar de meest voorkomende is door ionische binding. Ionische binding ontstaat wanneer twee atomen met verschillende elektro-negativiteiten elektronen uitwisselen. Het atoom dat het elektron verliest wordt een positief ion, terwijl het atoom dat het elektron wint een negatief ion wordt.

Ionen uitwisseling infographic

De verschillende soorten ionen

Er zijn twee hoofdtypen ionen: kationen en anionen. Kationen zijn ionen die elektronen hebben verloren en een positieve lading hebben. Anionen zijn ionen die elektronen hebben gewonnen en een netto negatieve lading hebben. Er zijn ook ionen die zowel een positieve als een negatieve lading hebben, polyatomische ionen genoemd. 

Eigenschappen van ionen

Ionen hebben een aantal unieke eigenschappen die hen nuttig maken in veel verschillende toepassingen. Zo worden ionen bijvoorbeeld aangetrokken door tegengesteld geladen ionen. Deze eigenschap heet elektrostatische aantrekking en zorgt ervoor dat ionen ionische bindingen kunnen vormen.

Wat doen ionen in het lichaam

Ionen zijn verantwoordelijk voor een aantal belangrijke processen in het lichaam, waaronder:

  • Het reguleren van de vochtbalans in het lichaam
  • Spieren helpen samentrekken
  • Zenuwimpulsen versturen
  • Helpen bij de spijsvertering
  • Ondersteunen van de bloedstolling
  • Handhaving van de bloeddruk
  • Creëren van energie in cellen
  • Het lichaam ontgiften

Zonder ionen zouden deze processen niet mogelijk zijn. Daarom is het zo belangrijk ervoor te zorgen dat je er voldoende van binnenkrijgt in je dieet.

ionen in de zenuwen

Hoe krijg ik meer ionen binnen?

De beste manier om meer ionen binnen te krijgen is een gezond dieet met veel fruit en groenten. Groenten en fruit zijn rijk aan mineralen, die ionen zijn. Andere goede bronnen van ionen zijn zuivelproducten, vlees en vis. Je kunt ook ionen halen uit bepaalde soorten water, zoals mineraalwater of zout water.

Dagelijks gebruik van ionen

Ionen spelen een rol in veel aspecten van ons dagelijks leven, zelfs als we ons dat niet realiseren. Je bloed bevat bijvoorbeeld natrium- en kaliumionen, die helpen bij het reguleren van je hartslag. Deze zelfde ionen worden ook gebruikt in batterijen om elektrische stroom op te wekken. Andere dagelijkse toepassingen van ionen zijn:

  • Kleuren televisie schermen laten werken 
  • Het aandrijven van fluorescerende lampen 
  • Maken van meststoffen 
  • Behandeling van afvalwater 
  • Opwekken van elektrische energie in hydro-elektrische dammen
Ionen in tv

Het belang van ionen

Ionen zijn dus super belangrijk en kan niet worden onderschat. Ze zijn essentieel voor veel processen in het lichaam en in de wereld om ons heen. Zonder ionen zouden we niet gezond kunnen leven of onze huizen en bedrijven van energie kunnen voorzien.

Conclusie

Ionen zijn atomen die protonen hebben gewonnen of verloren, waardoor ze een netto elektrische lading hebben. Ze werden voor het eerst beschreven door de Engelse natuurkundige Michael Faraday in 1834 en hun rol in oplossingen werd later uitgebreid door de Amerikaanse scheikundige Gilbert N. Lewis in 1903. Ionen spelen een belangrijke rol in veel aspecten van ons dagelijks leven, zoals het reguleren van onze hartslag en het aandrijven van televisieschermen en fluorescerende lampen. Als je de volgende keer TV kijkt of je telefoon gebruikt, bedank dan die kleine ionen!