Skip to content

Wat is assertiviteit?

Assertiviteit

We zijn er allemaal wel eens geweest. Dat moment waarop je iets wilt zeggen, maar de moed niet kunt opbrengen. Je hart gaat tekeer, je handpalmen beginnen te zweten, en je zit met je mond vol tanden. Of misschien ben je het tegenovergestelde; je bent snel boos en belandt vaak in verhitte ruzies. Beide scenario’s hebben één ding gemeen: een gebrek aan assertiviteit.

Wat is assertief zijn dan precies?

Assertiviteit is het vermogen om je zelfverzekerd en zonder excuses te uiten. Het gaat over opkomen voor waar je in gelooft, zelfs als dat betekent dat je opkomt voor tegenstand. Assertief zijn betekent niet dat je agressief of opdringerig bent; het betekent gewoon dat je het vertrouwen hebt om je gedachten en gevoelens te uiten zonder angst voor een oordeel of represailles.

Een van de meest voorkomende misvattingen over assertiviteit is dat het een eigenschap is waarmee alleen sommige mensen worden geboren. De waarheid is dat assertiviteit een vaardigheid is die iedereen kan leren. 

Hoe kun je assertiever worden

Als je moeite hebt om assertief te zijn, zijn er een paar dingen die je kunt doen om dat vertrouwen op te bouwen.

Neem eerst de tijd om na te denken over wat je wil zeggen of doen. Wat zijn je doelen? Wat zijn je motivaties? Als je eenmaal duidelijk weet wat je wilt, is het gemakkelijker om dat aan anderen over te brengen. 

Ten tweede, oefen jezelf in situaties waar weinig op het spel staat. Dit kan zoiets simpels zijn als een vriend om zijn mening vragen of een collega vertellen hoe je je koffie wilt hebben. Hoe meer je oefent, hoe gemakkelijker het zal zijn om assertief te zijn als het er echt op aankomt.

Vergeet tot slot niet respect te hebben voor de mening en gevoelens van anderen. Assertiviteit betekent niet dat je over iedereen heen moet walsen; het gaat erom een evenwicht te vinden tussen trouw zijn aan jezelf en de rechten van anderen respecteren.

Assertieve houding

Verschillende soorten assertiviteit

Er zijn vier verschillende soorten assertiviteit, elk met zijn eigen voor- en nadelen.

Passiviteit

Passieve assertiviteit is wanneer je conflicten of confrontaties uit de weg gaat. Je kunt je gevoelens opkroppen om de vrede te bewaren, of anderen toestaan beslissingen voor je te nemen. Aan de positieve kant kan passieve assertiviteit een gespannen situatie bezweren en gekwetste gevoelens voorkomen. Maar het kan ook leiden tot wrok en verlies van controle over je leven.

Agressiviteit

Agressieve assertiviteit is het tegenovergestelde van passieve assertiviteit; het gaat erom te krijgen wat je wilt zonder rekening te houden met de gevoelens of behoeften van anderen. Dit type assertiviteit kan in sommige situaties effectief zijn, bijvoorbeeld als er onderhandeld moet worden.  Maar het kan ook leiden tot conflicten en gekwetste gevoelens.

Assertief

Assertieve assertiviteit is de gulden middenweg tussen passief en agressief. Het gaat erom duidelijk, direct en zelfverzekerd te zijn zonder respectloos te zijn. Deze vorm van assertiviteit zorgt voor een evenwicht tussen jouw behoeften en die van anderen, waardoor het in de meeste situaties een effectieve manier van communiceren is.

Onassertief

Bij onassertieve assertiviteit probeer je assertief te zijn, maar doe je uiteindelijk het tegenovergestelde. Je mompelt je woorden, maakt excuses of laat over je heen praten. Onassertiviteit leidt vaak tot gemiste kansen en gevoelens van frustratie

Wat is dan de beste vorm van assertiviteit voor jou? Het antwoord kan afhangen van  de situatie. Over het algemeen is assertieve assertiviteit de veiligste en meest effectieve vorm van communicatie. Maar het is belangrijk dat je alle vier de soorten assertiviteit kent, zodat je voor elke situatie de beste aanpak kunt kiezen.

Soorten assertiviteit

Omgaan met moeilijke mensen en situaties

We hebben allemaal wel eens te maken gehad met moeilijke mensen en situaties. Of het nu gaat om een veeleisende baas, een bemoeizuchtige schoonfamilie of een stressvolle gebeurtenis, we hebben allemaal onze eigen manier om met deze uitdagingen om te gaan.

Sommige mensen proberen conflicten helemaal te vermijden, terwijl anderen voor een meer confronterende aanpak kiezen. En dan zijn er mensen die daar ergens tussenin zitten.

Wat is dan de beste manier om met moeilijke mensen en situaties om te gaan? Dat hangt af van de situatie, maar assertiviteit is meestal de beste aanpak. Assertiviteit betekent duidelijk, direct en zelfverzekerd zijn zonder respectloos te zijn. Het gaat erom een evenwicht te vinden tussen trouw zijn aan jezelf en de rechten van anderen respecteren.

Wanneer je assertief bent heb je meer kans om te krijgen wat je wilt en nodig hebt. En als je op een assertieve manier omgaat met moeilijke mensen en situaties, is de kans groter dat je gezonde relaties onderhoudt.

Tips om assertief te zijn:

  • Wees duidelijk over wat je wilt of nodig hebt. Als u duidelijk bent over uw doelen, is het gemakkelijker om assertief te zijn.
  • Wees direct. Draai er niet omheen; zeg wat je bedoelt.
  • Heb vertrouwen. Geloof in jezelf en in je vermogen om je doelen te bereiken.
  • Wees respectvol. Onthoud dat iedereen recht heeft op zijn eigen mening en gevoelens.
  • Als je merkt dat je boos of overstuur raakt, neem dan een stap terug en haal adem. Het is belangrijk om kalm te blijven en verzameld bij het omgaan met moeilijke mensen en situaties.

Omgaan met moeilijke mensen en situaties kan een uitdaging zijn. Maar door assertiviteit te gebruiken, kun je jouw doelen bereiken met behoud van gezonde relaties.

Lichaamstaal gebruiken om vertrouwen uit te stralen

Lichaamstaal is een krachtig instrument waarmee je in elke situatie vertrouwen kunt uitstralen. Als je een kamer binnenloopt, zorg dan dat je rechtop staat en je hoofd hoog houdt. Kruis je armen of benen niet, want dan kun je gesloten of defensief overkomen. Probeer in plaats daarvan te ontspannen en houd je handen aan je zijden.

Oogcontact is een ander belangrijk aspect van lichaamstaal. Als je met iemand praat, zorg dan dat je oogcontact houdt en glimlach. Zo laat je zien dat je geïnteresseerd bent in wat ze te zeggen hebben en dat je zelfverzekerd bent.

Je kleden voor succes is ook belangrijk als het gaat om het uitstralen van zelfvertrouwen. Zorg ervoor dat je kleding draagt die goed past en je figuur flatteert.

Een persoonlijk assertiviteitsplan ontwikkelen

Als je moeite hebt met assertiviteit, kan het nuttig zijn een persoonlijk assertiviteitsplan te ontwikkelen. Dit is een plan dat aangeeft hoe je op specifieke situaties zult reageren.

Bijvoorbeeld, als je moeite hebt om voor jezelf op te komen, kan je plan wat zelfpraat of affirmaties bevatten. Zoiets als: “Ik ben het waard om gerespecteerd te worden” of “Ik verdien het om gehoord te worden.”

Als je merkt dat je gemakkelijk boos of overstuur raakt, kan je plan wat ontspanningstechnieken of diepe ademhalingsoefeningen bevatten.

Het ontwikkelen van een persoonlijk assertiviteitsplan kan je helpen zelfverzekerder en succesvoller te worden op alle gebieden van jouw leven. Neem dus de tijd om na te denken over wat je wilt bereiken en welke stappen je moet nemen. Voer je plan vervolgens uit en zie je zelfvertrouwen groeien!

Conclusie

Assertiviteit is een belangrijke vaardigheid die iedereen zou moeten proberen te ontwikkelen. Het gaat om het vertrouwen om je gedachten en gevoelens te uiten zonder angst voor veroordeling of represailles. Assertief zijn betekent niet dat je agressief of opdringerig bent; het betekent gewoon dat je respectvol bent en vertrouwen hebt in je eigen meningen en overtuigingen. Als je moeite hebt om assertief te zijn, bedenk dan dat het een vaardigheid is die iedereen met een beetje oefening en geduld kan leren.